Heel lang werd gedacht dat de oudste schriftelijke verwijzing naar Ulvenhout uit 1277 dateert. ‘Ulvenholti’ wordt in nagenoeg alle bronnen genoemd als de vroegst bekende naam van ons dorp.

Jubileum 

Het 650-jarig jubileum zou oorspronkelijk in 1927 gevierd worden, maar men kon de organisatie niet rondkrijgen. Het jubileum is toen naar 1937 verschoven. D’n Dré van Ulvenhout was indertijd een van de organisatoren. Het 700-jarig jubileum werd 50 jaar daarna gevierd, in 1987.

In 1979 had gemeentesecretaris dr. F.A. Brekelmans inmiddels echter een akte uit 1274 gevonden waarin ‘Ulvenhi’ wordt genoemd als de woonplaats van Arnoud van Leuven en Elisabeth van Breda. Dat is het jaar dat we tegenwoordig aanhouden als eerste officiële schriftelijke verwijzing naar de naam van ons mooie dorp. Tot er een nog oudere bron ontdekt wordt, natuurlijk…

Oorsprong

In 750 jaar heeft Ulvenhout een enorme ontwikkeling doorgemaakt. In 1277 werd de heer van Breda eigenaar van de Hoeve van Ulvenhout (of Oude Hoef) ten westen van de huidige Prinsenhoef. Daar werd rond 1400 de nieuwe hoeve van Ulvenhout gebouwd.

Op verschillende verhogingen in het Markdal, de zogenaamde ‘donken’, waren daarnaast nog een enkele hoeven te vinden bij o.a. Koekelberg, Daesdonc en Notsel. Een strategisch begrijpelijke keuze met het oog op het vervoer van personen en goederen over de rivier.

Grimhuysen

In de 15e eeuw werd op de plaats van de huidige Laurentiuskerk het met grachten omgeven slot Grimhuysen gebouwd. De naam van het dorpspark in Ulvenhout is een blijvende herinnering aan dit slot. 

Mark

De Mark speelde tijdens de Tachtigjarige Oorlog van 1568 – 1648 een belangrijke rol. De loop van de rivier werd ter hoogte van Breda namelijk diverse keren afgedamd om de opmars van de Spanjaarden te verstoren, met overstromingen ten zuiden van de stad – dus ook in Ulvenhout - als gevolg. Tijdens het negen maanden durende beleg van Breda in 1624 en 1625 lag er een groot kampement in Ulvenhout.

Met de Vrede van Munster in 1648 werd het latere Noord-Brabant (inclusief dus Ulvenhout) onderdeel van het ‘generaliteitsland’ Staats-Brabant, dat tot de Franse tijd onder het gezag van de Staten-Generaal viel.

Volgende week deel 2 van Ulvenhout 750

Bron: Heemkundekring Paulus van Daesdonck (tekst en illustraties)