Het Ulvenhoutse Bos is een natuurgebied dat al eeuwen bestaat en niet weg te denken is uit het West-Brabantse landschap. Het bos heeft ook voor Europese begrippen een gevarieerde en unieke samenstelling van bodem en begroeiing. Een samenstelling die zelfs bedreigd wordt. Om die reden is het bos sinds 2009 aangewezen als Natura 2000-gebied.

Natura 2000-netwerk

Lidstaten van de Europese Unie hebben zelf aangegeven in welke gebieden (pro)actieve bescherming van de lokale flora en/of fauna nodig is. Dit zijn gebieden waar de leefomgeving van dieren- of plantensoorten bedreigd wordt. Geen actie zou er uiteindelijk voor kunnen zorgen dat specifieke dieren en begroeiingen verdwijnen uit een gebied. De gebieden maken deel uit van het Europees netwerk van beschermde natuurgebieden, het Natura 2000-netwerk.

Wat betekent dit voor het Ulvenhoutse Bos?

Natura 2000-gebieden zijn verbonden aan de Vogelrichtlijn (1979) en de Habitatrichtlijn (1992), gericht op (dier)soortenbescherming en gebiedsbescherming met als doel om de biodiversiteit in Europa te waarborgen. Het Ulvenhoutse Bos dankt haar beschermde status aan de Habitatrichtlijn. In het gebied staat de bescherming van drie verschillende typen bos centraal: beekbegeleidende bossen, eiken-haagbeukenbossen en beuken-eikenbossen. Deze bossen staan op bodems die wat kalk bevatten en niet te zuur of te voedselrijk zijn. De bossen houden van vochtige tot natte omstandigheden, behalve de beuken-eikenbossen, die staan op drogere bodems.

Als we niets doen, dreigt het Ulvenhoutse Bos haar gevarieerde karakter te verliezen. Het bos heeft last van verdroging en de aanvoer van kalkhoudend grondwater is afgenomen. In combinatie met de hoeveelheid stikstofneerslag in het gebied, wordt de bodem te zuur en te voedselrijk. En dat zorgt weer voor minder diversiteit aan planten(soorten) op de bosbodem en kwaliteitsvermindering van het bos.

Maatregelen voor de toekomst

We willen het Ulvenhoutse Bos niet alleen behouden, we willen de geleden schade ook terugdraaien. Sinds de toetreding tot het Natura 2000-netwerk in 2009 treffen we al maatregelen om het gebied te herontwikkelen. Dat is op verschillende vlakken ook te merken. Zo zijn er goede stappen gezet op het gebied van hydrologie, de grondwaterstand in het bos verbetert.

Ook is er in het bosbeheer extra aandacht voor zeldzame plantensoorten als knikkend nagelkruid en witte rapunzel. Het aantal groeiplaatsen is daardoor licht aan het toenemen.

Natuurparel

Maar er is meer nodig. Met alle partners in het gebiedsproces, het waterschap, Staatsbosbeheer, onderzoekers, omwonenden, betrokken (agrarisch) ondernemers en gebruikers van het bos, zoeken we naar effectieve oplossingen om het bos te herstellen. Denk aan manieren om (delen van) het bos minder te belasten en om de stikstofuitstoot in en om het bos te verminderen. Zo blijft het Ulvenhoutse Bos nog eeuwenlang één van de natuurparels in Nederland.